आकेमाशिते ओमेदेतोओ

    आजच्या या डिजिटल युगात आॅनलाईन शुभेच्छांचा पाऊस पडत असताना पोस्टकार्डने आलेल्या आपुलकीच्या चार ओळीही सुखावून जातात. 

    १ जानेवारी हा जपानी नववर्षदिन. चीनी नववर्षाप्रमाणेच जपानमध्येही नवीन वर्षाचा पहिला दिवस हा खूप मोठ्या प्रमाणावर साजरा केला जातो. या वेळी तिथे आप्तेष्टांना आणि मित्रमंडळींना पोस्टकार्डने शुभेच्छा पाठवण्याचा प्रघात आहे. दर वर्षअखेरीस तिथे कोट्यावधी पोस्टकार्डांची देवाणघेवाण होते. जपानी भाषेत त्याला नेंगाजो असे नाव आहे. आपल्याकडे दिवाळी जशी अभ्यंगस्नान आणि देवदर्शन आणि फराळाने सुरु होते होते तशी जपानी नवीन वर्षांची सुरुवात शिंतो श्राईन मध्ये देवदर्शन करुन जपानी फराळाचा (ज्याला ओसेइची ऱ्योरी म्हणतात) आस्वाद लुटत ही आलेली भेटकार्डे पाहण्याने सुरु होते. त्यामुळे ही पोस्टकार्डे १ जानेवारीआधी इच्छित स्थळी पोचण्याला फार महत्व आहे. या साऱ्या शुभेच्छापत्र देवाणघेवाणीचा जपानी पोस्टल व्यवस्थेवर खूप ताण पडतो. त्यामुळे १ जानेवारीआधी ही कार्डस् पोचावी यासाठी ती १५-१७ डिसेंबरपर्यंत पोस्टात टाकावी लागतात.

    जपानी आणि मराठी भाषेत जशी बरीच साम्यस्थळे आहेत तशीच या अगदी दोन भिन्न लोकांच्या स्वभाववैशिष्ट्यांमध्येही असलेली साम्यस्थळे म्हणजे भिडस्तपणा आणि कलात्मकता. एरवी आपल्या भावना चेहऱ्यावर दिसू नयेत यासाठी कसोशीने प्रयत्न करणारा जपानी माणूस ओरिगामी, इकेबाना सारख्या आर्टफाॅर्ममधून भरभरुन व्यक्त होतो. जपानी खाद्यसंस्कृतीतही पदार्थांच्या कलात्मक मांडणीला फार महत्व आहे, मग तो साधा बेंतो बाॅक्स असो किंवा जपानी पारंपारिक हाॅटेलमध्ये येणारा डिनर सेट. नवीन वर्षाच्या स्वागतासाठी मांडून ठेवलेला जपानी फराळ हीसुध्दा एक व्हिज्युअल ट्रीट असते. तर एरवी आपल्या वैयक्तिक जीवनात इतरांना जराही न डोकावू देणारा जपानी माणूस नवीन वर्षाच्या या शुभेच्छापत्रांमधून मात्र आपल्या ख्यालीखुशाली आणि कलात्मकतेचे दर्शन घडवतो. काही जण आपण गेल्या वर्षी भेट दिलेल्या ठिकाणाचे फोटो पाठवतात, काही जण आपल्या कुटुंबात आलेल्या नवीन पाहुण्याचे फोटो, तर बहुतांश लोक येणाऱ्या वर्षाच्या प्राण्याचे (झोडिॲक) चित्र रंगवून त्यावर कॅलिग्राफीचा मुलामा चढवतात. पण प्रत्येक कार्डवर वाचणाऱ्यांप्रती एक कृतज्ञतापर ओळ असतेच असते, ज्याचा आशय असतो, “नूतन वर्षाभिनंदन! गेल्या वर्षी आपल्या हातून (माझ्याप्रती) मोठी सेवा घडली. यावर्षी ही कृपा अशीच राहू दे”

यातला ‘सेवा’ हा शब्द जपानी भाषेत जशाचा तसा वापरला जातो. हा आपल्या संस्कृत भाषेचा एक ठेवा.

    तर मी तिथे असताना मलाही दर वर्षी खूप सारी भेटकार्डे मिळत असत. आणि मी ही माझ्या मित्रमंडळी आणि शिक्षकवर्गाला पोस्टकार्डस् पाठवत असे. आज जपान सोडून ९ वर्षे उलटून गेली, पण एक पोस्टकार्ड अजूनही न चुकता येते, ते म्हणजे कातो-सान यांचे. त्यांना आम्ही जपानी प्रथेप्रमाणे ओयासान् (घरमालकीणबाई) म्हणायचो. त्यांचा आणि माझा परिचय जेमतेम ३ वर्षांचा, तो ही महिन्याला घरभाडे देण्यापुरता मर्यादित. पण आज ११ वर्षांनंतरही या नात्यातला आपलेपणा त्यांनी जपला आहे.
    

    माझी युनिव्हर्सिटी असलेल्या हियोशी परिसरात कातो-सानचे मोठे घर आणि काही छोट्या प्राॅपर्टीज् आहेत, ज्या युनिव्हर्सिटीतील जपानी विद्यार्थ्यांना त्या भाड्याने देत असत. मी आणि यी (माझा चीनी क्लासमेट), ने कातो-सान च्या दोन अपार्टमेंट भाड्याने घेतल्या होत्या. जपानमध्ये सहसा मुले रुम शेअरींग करत नाहीत. त्यामुळे माझ्या अपार्टमेंट मध्ये मी एकटाच रहात असे. दर महिन्याला आम्ही त्यांच्या घरी भाडे देण्यासाठी जात असू. त्यांचे घर आमच्या अपार्टमेंटपासून जवळच एका ऊंच जागी होते. गेटपासून आत मुख्य दरवाज्यापर्यंत खूप मोठी जपानी बाग होती ज्यात अनेक प्रकारची झाडे मोठ्या कलात्मकरित्या वेगवेगळ्या आकारात कापलेली असत. एक प्रकारचे मिनी बोटॅनिकल गार्डनच होते ते. कातो-सान् ना बागकामाची खूप आवड आहे आणि त्या एक उत्तम इकेबाना आर्टिस्ट आहेत. त्यांच्या पोर्चमध्ये प्रत्येक महिन्याला एक वेगळी इकेबाना कलाकृती सजवलेली दिसून येई. टोक्योच्या प्रसिध्द गिंझा भागात दरवर्षी इकेबाना कलाकृतींचे प्रदर्शन भरते. त्यात त्यांची कलाकृती आवर्जून असे आणि आम्हाला त्यांच्यामुळे ते प्रदर्शन बघायची संधी मिळे. एकदा माझी आई आणि नयनालाही कातो-सान बरोबर ते प्रदर्शन पाहण्याची संधी मिळाली.
    

आम्ही गेल्यावर त्या आमची आपुलकीने विचारपूस करीत. परदेशी शिकत असताना, एकटेच राहताना आणि विशेषतः बरोबर कोणी भारतीय विद्यार्थी नसताना त्यांचा एक आधार वाटे. मध्यंतरी २०१६ साली आम्ही ५ वर्षांनंतर पुन्हा जपानला गेलो असताना कातो-सानची भेट झाली. त्यांनी आम्हाला योकोहामाच्या लॅंडमार्क टाॅवर आणि अद्वयला तिथल्या थीम पार्कची सफर घडवून आणली. आज त्यांनी वयाची सत्तरी पार केली असेल, पण चेह-यावरचा तजेला अजूनही त्यांच्या बागेप्रमाणेच कायम आहे.


    आपण जिथे जातो तिथे आपले भावनिक संबंध जुळतात. काही वेळा ते आपले सहकारी किंवा मित्र असतात तर काही वेळा यातले कोणीच नाही. काही नात्यांना नाव देता येत नाही पण ती आपल्या मनात कायमचे घर करुन राहतात. कातो-सान, माझ्या जपानीच्या शिक्षिका ओसादा सेनसेई, एका पार्टीत योगायोगाने भेटलेला माझा मित्र ताईची आणि त्याचे सहकारी यांच्याबरोबरचं नातं असंच म्हणता येईल. आजही कातो-सानच्या हस्ताक्षरातील ग्रीटींग वाचलं की पुन्हा जपानला गेल्याचा आनंद मिळतो. 

    ऋणानुबंध यालाच म्हणत असावेत.

होक्काईदो सहल ४

शिरेतोकोमध्ये एक दिवस राहूनही अजून तिथलं मुख्य आकर्षण पाहायचंच राहिलं होतं. सकाळी लवकर उठून नाश्ता केला आणि पेन्शनच्या आजोबांचा निरोप घेऊन पुढे निघालो. शिरेतोको नॅशनल पार्क म्हणजे होक्काईदोच्या आग्नेय दिशेला निमुळता होत गेलेला एक टोकदार peninsula आहे. त्याचा बराचसा भाग पायी फिरुन किंवा गाडीतून पाहता येत नसल्यामुळे उतोरो ओनसेन पासून समुद्रातून क्रूझने या नॅशनल पार्कच्या वरच्या टोकापर्यंत चक्कर मारता येते. मे ते ऑक्टोबरदरम्यान तिथे दिवसातून काही वेळा क्रूझच्या फेऱ्या असतात. क्रूझमध्ये दीड तासाचा आणि पावणेचार तासांचा असे दोन पर्याय निवडता येतात. आमचं पावणेचार तासांच्या क्रूझचं आधीच बुकींग झालेलं होतं. त्यामुळे साडेनऊ वाजता थेट क्रूझ सुटतात तिथे पोचलो. सुट्टीचा मौसम असल्यामुळे बरीच गर्दी होती. प्रवासात वाटेत खाण्यासाठी काही मिळत नसल्यामुळे जेवण बरोबर घेऊनच क्रूझमध्ये चढलो.

सकाळी दहाची वेळ होती. पण उन्हाळ्याच्या मौसमामुळे उन्हाची प्रखरता जाणवत होती. क्रूझने वेग घेतला तशी समुद्रावरुन येणाऱ्या थंड वाऱ्याची झुळूक अंगावर पडली आणि मन उल्हसित झालं. अशा क्रूझच्या सफरीमध्ये वाटेत दिसणाऱ्या प्रेक्षणीय ठिकाणांची माहिती सांगणारी ध्वनिफीत ऐकवली जाते. आम्ही मात्र जपानीतली ती ध्वनिफित ऐकण्यापेक्षा डेकवर जाणे पसंत केले. उजवीकडे घनदाट जंगलांनी वेढलेला शिरेतोको द्वीपकल्प आणि डाव्या बाजूला अथांग सागरावरुन क्रूझशी स्पर्धा करत उडणारे सीगल पक्षी. सकाळच्या वेळी अशा क्रूझमधून सफर करण्याची मजा काही औरच. दीड तासांच्या सफरीमध्ये शिरेतोकोच्या डोंगरांवरुन थेट समुद्रात कोसळणारे अनेक धबधबे दृष्टीस पडतात. मुख्य द्विपकल्पाच्या टोकाला पोचल्यावर शिरेतोकोचे लाईट हाऊस पाहून सफरीची सांगता होते आणि

क्रूझ १८० अंशात वळून परतीच्या वाटेला लागते. या टोकापाशी तसं क्रूझमधून पाहण्यासारखं काहीच नाही. छोट्या बोटीतून गेल्या शिरेतोकोच्या टोकाला उतरुन जंगलात जाता येतं, पण त्यासाठी तिथे मुक्काम करावा लागतो. क्रूझच्या सफरीची मजा सोडली तर तसं या ठिकाणी पाहण्यासारखं विशेष काही नाही. नाही म्हणायला 'तुम्ही शिरेतोको या जगातल्या सर्वात तीन नैसर्गिकरीत्या जतन केलेल्या ठिकाणाला भेट दिली' अशा आशयाचं एक पोस्टकार्ड भेट मिळतं. फारसं काही पाहायला न मिळता सफर संपल्यामुळे आमची थोडी निराशाच झाली. पण आपल्याकडच्या कन्याकुमारीला भेट दिल्यासारखं जपानच्या सर्वात उत्तरेकडील टोकाला भेट दिल्याचं एक समाधान होतंच.

क्रूझहून परत आल्यावर गाडी भरधाव वेगाने 'ओबिहिरो'च्या दिशेने सोडली. शिरेतोकोपासून ओबिहिरोच्या वाटेवर 'आकान्' नावाचे एक प्रसिध्द सरोवर लागते. त्याच्याहून एक तासाच्या अंतरावर 'कुशिरो' हे मोठं शहर आहे. ही दोन ठिकाणं वाटेत पाहायचा विचार होता. पण रात्रीच्या मुक्कामाला ओबिहिरोला पोचण्यासाठी बराच लांबचा पल्ला गाठायचा होता. त्यामुळे ही दोन्ही ठिकाणं पाहता आली नाहीत. संध्याकाळी साडेसातच्या सुमारास ओबिहिरोला पोचलो. रात्रीचं जेवण आटोपून एक मस्त ओनसेन शोधला. दिवसभराचा ड्रायव्हिंगचा थकवा ओनसेनमध्ये शिरताच कुठल्या कुठे पळाला.

पुढच्या म्हणजे सहलीच्या पाचव्या दिवस तसा मोकळाच होता. रात्रीच्या मुक्कामाला साप्पोरोमध्ये जायचं एवढाच बेत ठरलेला असल्यामुळे बरीच मुभा होती. वाटेत जे ठिकाण चांगलं दिसेल तिकडे गाडी वळवायची असा विचार करुन साप्पोरोच्या दिशेने निघालो. ओबिहिरोच्या आसपास बरेच फार्म आहेत असे ऐकून होतो. वाटेवरच चिनी मित्राने गाईडबुकमधून जवळच्या एका फार्मची माहिती शोधून काढली आणि तिकडे निघालो. ओबिहिरोचा परिसर तसा निसर्गरम्य. दोन्ही बाजूला लांबच्या लांब पसरलेली हिरवीगार कुरणं, त्यावर चरणारे घोड्यांचे किंवा जर्सी गायींचे कळप, मध्येच देवदार आणि पाईनच्या वनराईने वेढलेले डोंगर आणि त्यांच्या मधोमध जाणारा वळणदार मोकळा रस्ता. सकाळच्या कोवळ्या उन्हात अशा ड्राईव्हची मजा काही औरच! एक छोटीशी टेकडी चढून गेल्यावर मित्राने सुचवलेल्या 'नाईताई कोगेन बोकुजो' (ナイタイ高原牧場) या फार्मवर पोचलो. छोट्याश्या टेकडीवर वसलेल्या या फार्महाऊसवरुन समोर पसरलेल्या हिरव्यागार पठाराचं मोठं विलोभनीय दृश्य दिसतं. जरा खाली उतरुन तिथल्या मउशार हिरवळीवर पहुडल्यावर क्षणार्धात भोवतालच्या जगाचा विसर पडलाच म्हणून समजा. त्या हिरवळीवर मनसोक्त लोळावं, मन भरलं की लांब पळत जावं, हवं तितकं मोठ्याने ओरडावं, तिथल्या मोठाल्या दगडांवरुन उड्या मारतानाच्या विविध पोझमधले फोटो काढावेत, आणि दमलो की फार्महाऊसवर परतून तिथल्या　ताज्या उकडलेल्या बटाट्यांवर ताव मारावा आणि त्यावर एक मस्त ताजं आईस्क्रीम वरपावं. लॉंग ड्राईव्हवर जाण्याची यापेक्षा वेगळी मजा ती कोणती?

नाईताई कोगेन पासून निघून दुपारी जवळच्याच एका प्रेक्षणीय आर्च ब्रिजपाशी पोजलो. 'नुकाबिरा' नावाच्या धरणवजा सरोवरावर हा पूल बांधला आहे. १९८७ साली सेवेतून बाद झालेला हा पूल जवळजवळ पन्नास वर्षं कार्यरत होता. हा पूल जपानमधल्या प्रेक्षणीय दहा पुलांमध्ये गणला जातो अशीही माहिती मिळाली. जपानमध्ये निरनिराळ्या पुलांचे फोटो काढण्याचा छंद असलेले बरेच 'पुल'वेडे लोक आहेत हे ऐकून होतो. या पुलापाशी जमलेली गर्दी पाहून त्याचा प्रत्यय आला. धरणातला पाणीसाठा वाढल्यावर हा पूल पाण्याखाली जातो. आमच्या सुदैवाने त्या वेळी धरणात खूपच कमी पाणी होतं, त्यामुळे पुलाला जवळून पाहता आलं. या परिसरात आणखीही बरेच जुने प्रसिध्द पूल आहेत अशी माहिती मिळाली. पण वेळेअभावी एक-दोनच पाहता आले. तिथून निघून संध्याकाळी 'साप्पोरो'ला पोचलो. पोटात कावळे ओरडायला सुरुवात झाली होतीच. होटेलमध्ये सामान टाकून थेट रेस्टॉरंट गाठलं. साप्पोरोमध्ये लॅबमधला एक जुना मित्र नोकरीच्या निमित्ताने राहात होता. साप्पोरो सूप करी साठी प्रसिध्द आहे. त्याच्याबरोबर तिथल्या एका छानश्या soup curry restaurant मध्ये गेलो. इतके दिवस चवहीन सीफूड आणि मासे खाऊन कंटाळा आला होताच. तिथल्या चमचमीत सूप करीवर आडवा हात मारता मारता जुन्या गप्पा रंगल्या आणि साप्पोरोला आल्याचं सार्थक झालं.

होक्काईदो सहल ३

सकाळी उठल्यावर हॉटेलची खिडकी उघडताच समोर विस्तीर्ण पसरलेलं आबाशिरी लेक पाहून एकदम प्रसन्न वाटलं. आदल्या दिवशी रात्री अंधारात इथे एवढं मोठं सरोवर असेल याचा अंदाजच आला नाही. सकाळी लक्षात आलं की आम्ही उतरलेल्या हॉटेलचं नावच लेक व्ह्यू होतं. सातव्या

मजल्यावरच्या आमच्या खोलीतून लेकचा छान व्ह्यू दिसत होता. खोलीतच नाश्ता उरकून खाली आलो. लवकरात लवकर ‘शिरेतोको’ गाव गाठायचं असल्यामुळे आबाशिरी बघण्यास वेळ नव्हता. तसं आबाशिरी शहरात या मोसमात विशेष काही पाहण्यासारखं नसतं. हिवाळ्यात मात्र जानेवारी फेब्रुवारी महिन्यात तिथे ड्रिफ्ट आईस पाहायला मिळतो. होक्काईदो बेटाच्या आग्नेय किना-यावर हे आबाशिरी गाव वसलं आहे. होक्काईदो आणि इटलीचे अक्षांश एकच, पण हिवाळ्यात ड्रिफ्ट आईस पाहायला मिळणारं होक्काईदो हे उत्तर गोलार्धातलं सर्वात दक्षिणेचं ठिकाण!  

आबाशिरी ते शिरेतोको अंतर दोन तासांचं. हा संपूर्ण रस्ता समुद्राच्या काठाने जातो. सकाळीसकाळी डावीकडे पसरलेला निळाशार समुद्र पाहात वळणावळणांच्या रस्त्यावरुन समुद्राच्या कडेकडेने ड्रायव्हिंग करण्याची मजा काही औरच. मध्येच एखादी छान जागा सापडली की गाडी तिथेच कडेला उभी करावी, समुद्राच्या पाण्यात मस्ती करावी, फोटो काढावे की पुन्हा पुढचा प्रवास सुरु. सकाळी साडेदहा अकराच्या दरम्यान शिरेतोको जवळच्या ‘उतोरो अोनसेन’ गावात पोचलो. शिरेतोकोला जाण्यासाठी रस्ता नाही. फेरीने जावं लागतं. उतोरो ओनसेन पासून या फेरी सुटतात. तिथे पोचल्यावर कळलं की सुट्टीच्या मौसमामुळे त्या दिवशीच्या सगळ्या फे-यांचं बुकींग संपलं होतं. आता काय करावं? एवढ्या लांब आल्यासारखं तिथे जायचं तर होतंच. आजचा मुक्काम याच गावात होता. मग दुस-या दिवशीच्या  तिकिटांचं बुकींग करुन आजचा दिवस इथेच जवळपास फिरायचं ठरवलं. तसेही या परिसरासाठी दोन दिवस राखून ठेवलेले होतेच. 

सूर्य माथ्यावर आला होताच. दुपारचं जेवण करुन पुढे निघायचं ठरलं. ‘उनी’ (sea urchin) नावाच्या कुठल्याश्या सागरी प्राण्याच्या अंड्यांसाठी म्हणे उतोरो ओनसेन प्रसिध्द आहे. जागोजागी रेस्टॉरंटच्या पाट्यांवर उनी आणि खेकड्यांची चित्रं दिसत होती. ती बघूनच चिन्यांच्या तोंडाला पाणी सुटलं. ते चित्रविचित्र समुद्री जीव बघून माझ्या मात्र तोंडचं पाणी पळायची वेळ आली होती. चीन्यांनी यथावकाश त्या समुद्री जीवांवर ताव मारला. मी ‘सोबा’ नामक नूडल्सवर आटोपतं घेतलं आणि आम्ही पुढे निघालो. तिथून निघून शिरेतोको नॅशनल पार्क पाहण्यास निघालो. वाटेत एक अमेरीकन जोडप्याने लिफ्ट मागितली. त्यांना गाडीत घेतल्यावर त्यांच्याशी थोड्या गप्पागोष्टी झाल्या. ते गेला आठवडाभर होक्काईदोमध्ये भटकत होते. अमेरीकन काय किंवा युरोपियन काय.. हे लोक फारच धाडसी बुवा. एक बॅगपॅक पाठीला अडकवली की फिरायला मोकळे. रात्री कुठेतरी तंबू ठोकून राहायच,ं आणि सकाळ झाली की पुढच्या मुक्कामाला निघायचं. मिळेल त्या गाडीने प्रवास करायचा, मिळेल ते, मिळेल तिथे जेवायचं. आमच्या गाडीतलं हे जोडपंही तसंच होतं. त्या दिवशी सकाळी आम्ही जिथे त्यांना लिफ्ट दिली तिथेच जंगलात एका ठिकाणी त्यांनी मुक्काम केला होता. या जंगलात बरीच अस्वलं आहेत असं ऐकलं होतं. या दोघांना पहाटेपहाटेच ओढ्यावर मासे पकडणारं एक अस्वल दिसलं. अगदी डिस्कव्हरी किंवा नॅशनल जिओग्राफिक चॅनलवर दिसतं तसं. त्याबद्दल खूप भरभरुन बोलत होते. 

थोड्याच वेळात शिरेतोको नॅशनल पार्कमध्ये पोहोचलो. या ठिकाणी ‘गोको’ नावाचा पाच सरोवरांचा समूह आहे. या सरोवरांना दाट जंगलानं वेढलेलं आहे आणि त्यामधून पर्यटकांना फिरण्यासाठी नैसर्गिक वाट तयार केली आहे. शिरेतोको नॅशनल पार्क आणि परिसराचं नैसर्गिक सौंदर्य आणि वन्यजीवन अबाधित राहावं यासाठी शिरेतोको द्विपकल्पाच्या तीन चतुर्थांश भागात रस्ते बांधलेले नाहीत. पार्कपर्यंत पोचण्यासाठीची सार्वजनिक वाहतूकही फार मर्यादित ठेवण्यात आली आहे. संपूर्ण पार्क फिरण्यासाठई कित्येक दिवस पायी चालावं लागतं. शिरेतोको गोको सरोवरांभोवती जंगलात फिरण्यासाठी एक तासाचा कोर्ससाठी छानशी पायवाट तयार केली आहे. या पायवाटेने सरोवरांभोवती फिरताना आजूबाजूच्या जंगलातून ऐकू येणारे दुर्मिळ पक्ष्यांचे आवाज,  सरोवरात दिसणारं जवळच्याच माउंट राऊसुचं प्रतिबिंब मंत्रमुग्ध करुन टाकतात.  या पार्कमध्ये तपकिरी अस्वलांचे वास्तव्य आहे. अधूनमधून पर्यटकांच्या दृष्टीसही पडतात. अस्वले जवळ येऊ नयेत म्हणून निघण्यापूर्वी काही जण जवळच्या भेटवस्तूंच्या दुकानातून पाठीवरच्या बॅगेला अडकवण्यासाठी छोट्या घंटा विकत घेतात. आमच्या सुदैवानं (आणि दुर्दैवानंही) आमच्या दृष्टीस अस्वल पडलं नाही. 

शिरेतोको नॅशनल पार्क जवळ काही धबधब्यांची ठिकाणं प्रसिध्द आहे. पार्क पाहून तिथून जवळच असलेल्या ओशिनकोशिन फॉल्सपाशी पोचलो. उतोरो ओनसेनला जाणा-या रस्त्यावरच हा धबधबा आहे. रस्त्याच्या एका बाजूला अथांग पसरलेला सागर आणि दुस-या बाजूला उंच डोंगराच्या उतारावरुन हळूहळू खळाळत येणारा धबधबा असं एक दृश्य क्वचितच पाहायला मिळतं. फॉल्स पाहण्यासाठी बरीच गर्दी जमली होती. तिथेच पुन्हा एकदा आम्हाला मघाचंच अमेरिकन जोडपं भेटलं. त्यांनी जवळच असलेल्या एका ओढ्यावर salmon मासे पाहायला जाण्यासाठी सुचवलं. त्यांनी सांगितल्याप्रमाणे ओढ्यावर पोचताच अतिशय दुर्मिळ दृश्य पाहायला मिळालं. एक छोटासा ओढा एका ठिकाणी समुद्राला जाऊन मिळत होता. त्या ओढ्यातून लाखोंच्या संख्येने साल्मोन मासे प्रवाहाच्या विरुध्द दिशेने निघाले होते.  हे मासे खा-या पाण्यात वास्तव्य करतात. पण विणीच्या हंगामात अंडी देण्यासाठी ते नदीच्या प्रवाहात उलट्या दिशेने पोहत जाऊन गोड्या पाण्यात अंडी घालतात. त्याला salmon spawning म्हणतात. ऑगस्ट महिन्यात साधारण एक आठवडाभर 

मोठ्या संख्येने हे मासे गोड्या पाण्यात स्थलांतर करतात. पहाटेच्या वेळेस पोचलं तर हे मासे पकडण्यासाठी आलेली अस्वलं पाहायला मिळतात असं ऐकलं. पण आम्हाला तेवढा वेळ नव्हता. त्यामुळे तिथून पुढे निघून शिरेतोको नॅशनल पार्कच्या दुस-या दिशेला निघालो. इथे रस्त्यावर सर्रास जंगली हरणं पाहायला मिळतात. रस्त्यावर ठिकठिकाणी तसे फलक लावलेले असतात. आम्हालाही काही हरणं पाहायला मिळाली. संध्याकाळच्या वेळी डोंगरावरुन समोर अथांग पसरलेला निळाशार समुद्र पाहात ड्राईव्ह करण्याचा अुनभव काही औरच होता. शिरेतोको नॅशनल पार्कला बाहेरुन एक चक्कर टाकून सूर्यास्ताचं दृश्य कॅम-यात बंदिस्त करुन हॉटेलवर पोचलो. 

उतोरो ओनसेन तसं छोटसं गाव असल्यामुळे मोठी हॉटेल्स नव्हतीच. आम्ही उतरलो होतो तेदेखील एक छोटंसं पण टुमदार पेन्शन होतं. 

रात्रीच्या जेवणात पुन्हा खेकड्यांचा बेत असल्यामुळे माझी पुन्हा थोडी पंचाईतच झाली. जेवण आटोपून पेन्शनच्या आजोबांकडून जवळच्या ओनसेनची माहिती घेतली आणि बाहेर पडलो. तिथून जवळच उंच डोंगरावर एक ओनसेन होता. ओनसेन थोडा आडवाटेवरच होता. रस्ता दाट किर्र झाडीतून जात होता. आजूबाजूला कुठेच दिवे नव्हते. ओनसेनपाशी राहण्यासाठी टेन्टची व्यवस्था सोडली तर दूरदूरवर कुठे घरं दिसत नव्हती. जपानमध्ये मी ब-याच ओनसेनमध्ये गेलो. पण काही मोजके ओनसेन कायमचे लक्षात आहेत. हा त्यातलाच एक. उंच डोंगरावरुन चांदण्यात चमचमणारा समुद्र पाहात मंद वा-याची झुळूक अंगावर घेत गरम पाण्यात डुंबण्याची मजा शव्दात काय वर्णावी? त्याचा प्रत्यक्ष अनुभवच घ्यायला हवा. 

जपानमध्ये राहून ओनसेन ला भेट न देणं म्हणजे  'हाय कंबख्त तूने पीही नही' असं काहीसं आहे. िदवसा कितीही मजा केली तरी रात्री ओनसेनमध्ये डुंबल्याशिवाय जपानमधला सहलीचा दिवस सत्कारणी लागत नाही. अर्थात ओनसेनमध्ये जाण्यासाठी काही शिष्टाचारही पाळावे लागतात. पण त्यांना घाबरुन ओनसेनमध्ये जाणं टाळणा-या लोकांना आपण कोणत्या आनंदाला मुकत आहोत हे कळणार नाही. 

ओनसेनचा कार्यक्रम आटोपला आणि होक्काईदो सहलीच्या तिस-या दिवशीची सांगता झाली. 

क्रमशः